Depresja u dzieci – lampki alarmowe, czyli co powinno zaniepokoić rodzica
Depresja to najczęściej występujące zaburzenie psychiczne i jeden z najpoważniejszych problemów zdrowotnych na świecie. Zazwyczaj przypisywana jest osobom dorosłym. Jednak coraz częściej mówi się głośno o tym, że dotyka nastolatków, a także dzieci. Specjaliści alarmują, iż liczba młodych osób dotkniętych depresją gwałtownie rośnie. Z raportu Narodowego Funduszu Zdrowia wynika, iż aktualnie na depresję leczy się ponad 25 tys. najmłodszych. Jest to dwa razy więcej niż jeszcze 5 lat temu. Wiadomo jednak, że skala problemu jest dużo większa! Depresja u dzieci to temat, którego nie można bagatelizować.
Spis treści:
- Jakie są różnice między depresją u dzieci a depresją u dorosłych
- Jakie są przyczyny depresji u dzieci
- Jakie są najczęstsze objawy depresji u dzieci
- Jakie są mniej charakterystyczne objawy depresji u dzieci
Depresja u dzieci i dorosłych – różnice
Depresja to podstępna choroba, coraz częściej wykrywana u najmłodszych. Niestety nie ma dolnej granicy zachorowalności. Istnieją udokumentowane przykłady wykrycia choroby nawet u 2-4 latków. Przebieg każdego przypadku jest bardzo indywidualny. Rozpoznanie depresji u najmłodszych jest zdecydowanie trudniejsze niż u dorosłych – im młodsze dziecko tym trudniej. Sytuację komplikuje fakt, iż dziecięca depresja nie jest traktowana jako odrębna jednostka chorobowa, więc wszyscy – dorośli i dzieci – są diagnozowani według tego samego klucza. Natomiast depresja u dzieci, jej przebieg i objawy wymykają się poza ramy standardowej klasyfikacji dla dorosłych. Dodatkowo dzieci nie potrafią jeszcze dobrze opisać swoich emocji, wytłumaczyć co im dokucza i czemu czują się źle. Dlatego tak ważna jest uważność i czujność najbliższego otoczenia – rodziców, nauczycieli, lekarzy, którzy mogą wyłapać pierwsze sygnały.
Depresja u dzieci – przyczyny
Niestety nie znamy dokładnych przyczyn depresji zarówno u dorosłych, jaki i u dzieci. Specjaliści zakładają współwystępowanie kilku czynników – genetycznych, psychologicznych i środowiskowych. Z pewnością występowanie depresji u rodzica, zwiększa ryzyko wystąpienia choroby u dziecka. Wrażliwe maluchy są również bardziej narażone na zachorowanie. Traumatyczne wydarzenia, trudne doświadczenia i relacje w domu, jak przemoc, agresja, molestowanie mogą mieć także decydujący wpływ na pojawienie się zaburzeń nastroju.
Aktualne statystyki nie pozostawiają złudzeń. Według Narodowego Funduszu Zdrowia w 2017 r. leczeniem depresji objęto 12,1 tys. osób poniżej 18. roku życia, zaś w roku 2021 r. było to już 25,3 tys. Wiadomo, że ta liczba jest jednak zdecydowanie wyższa. Depresja u dzieci staje się coraz większym problemem. Według specjalistów dotyka ok. 2% dzieci i aż 20% nastolatków. Pandemia COVID-19 oraz aktualna sytuacja na Ukrainie zdecydowanie wpłynęły na pogłębienie się problemu. Przymusowe lockdowny, izolacja, zdalne nauczanie, ograniczenie relacji z rówieśnikami i osamotnienie, a także brak poczucia bezpieczeństwa i niepewność to tylko niektóre z katalizatorów coraz gorszych statystyk.
Objawy depresji – co powinno zaniepokoić rodzica?
Kluczowym kryterium zdiagnozowania depresji zarówno u dzieci, jak i u dorosłych jest obniżony nastrój, który utrzymuje się co najmniej przez 2 tygodnie. U dzieci mogą występować jednak też mniej typowe objawy, często mylone ze złym zachowaniem lub z zaburzeniami, jak ADHD.
Charakterystyczne objawy depresji
- długotrwałe obniżenie nastroju
- utrata energii i zmęczenie, niska aktywność
- uczucie niepokoju i myśli samobójcze
- spadek zainteresowań, brak przyjemności z zabawy
- niskie poczucie własnej wartości
- problemy ze snem – bezsenność lub nadmierna senność
- brak apetytu lub wahania łaknienia
- nagłe zmiany w wadze – spadek lub przyrost masy ciała
- płaczliwość
- odmowa codziennych obowiązków – niechęć do wstawania, chodzenia do szkoły czy przedszkola
- niska samoocena, negatywne przekonania na swój temat
- izolacja od otoczenia, rówieśników; ucieczka w uzależnienie od gier, filmów, internetu ect.
Mniej typowe objawy depresji – charakterystyczne dla wieku dziecięcego
- wzrost zachowań agresywnych, destrukcyjnych lub autodestrukcyjnych, jak samookaleczanie
- wzmożona drażliwość
- niekontrolowane wybuchy złości, krzyk i płacz
- zaburzenia koncentracji uwagi i trudności z zapamiętywaniem, co skutkuje gorszymi wynikami w szkole i opuszczanie lekcji
- silny lęk i napięcie wywołujące pobudzenie psychoruchowe
- wycofanie z kontaktów międzyludzkich – agresywna reakcja na próby zbliżenia
- u najmłodszych często pojawiają się objawy somatyczne, jak: bóle głowy, brzucha, biegunki, duszności
- regres w rozwoju – dzieci przestają mówić lub pojawia się moczenie
Powyższe objawy i ich natężenie mogą być zależne od wieku i etapu rozwoju dziecka. U starszych dzieci często pojawiają się zachowania buntownicze i agresja, u młodszych zaś przeważają objawy czysto somatyczne.
Jeżeli zauważasz powyższe objawy u swojego dziecka oraz utrzymujący się obniżony nastrój, koniecznie skonsultuj się ze specjalistą – psychologiem, psychiatrą lub terapeutą.